Het leven is soms net een reis die bestaat uit hoogte- en dieptepunten. Zoals een held in sprookjes een reis aflegt en onderweg draken verslaat, hebben wij ook ieder onze ‘monsters’ aan te kijken. De klassieke heldenreis vormt een mooie metafoor voor de reis die wij in ons leven ondernemen.
We verlaten zo nu en dan onze comfortzone en starten een nieuw avontuur. Soms weet je niet meer hoe je verder moet, maar onderweg komt er altijd hulp; van binnen- of van buitenaf.
De reis brengt ons langs onherbergzame gebieden en brengt ons in contact met wat werkelijk vervulling geeft. De inzichten die we onderweg opdoen helpen ons om te groeien, om los te laten wat ons niet langer dient en om nieuwe kwaliteiten in onszelf te ontdekken.
De weg van het donker naar het licht
De metaforische heldenreis van het donker naar het licht is beschreven door de Amerikaanse filosoof en literatuurwetenschapper Joseph Campell in zijn klassieker ‘De held met de duizend gezichten’ (1949).
Hij bestudeerde talloze mythen en sagen en ontdekte dat hoewel mythen in elke cultuur verschillen, ze in de basis een vergelijkbaar patroon volgen. Onderdelen daarvan zijn een oproep tot avontuur volgen, deze eerst weigeren en er vervolgens gehoor aan geven, obstakels overwinnen, hulp aanvaarden, draken temmen en als ander mens terugkeren.
Om een beeld te krijgen van de 12 stappen deel ik hieronder een kort overzicht met je. In mijn coach- en trainingsprogramma pas ik deze stappen toe om je eigen levensweg te onderzoeken en verrijken. Welke fase herken jij momenteel? Je kan dit bekijken vanuit een thema zoals loopbaan of je relatie, maar vanuit een levensfase.
Stap 1: De proloog
We maken kennis met de held in zijn alledaagse leven en omgeving. (De held kan uiteraard man of vrouw zijn, voor het gemak houd ik hier even ´hij´ aan.’). Alles gaat zijn gangetje, maar het is wat saai en voorspelbaar. We zien waar het aan spanning ontbreekt en waar verlangens sluimeren. Het is de fase voorafgaand aan iets nieuws.
Stap 2: Oproep tot avontuur
De held krijgt een wake up call en wordt wakker geschud. Hij krijgt een opdracht of queeste, moet initiatief gaan nemen en staat voor een keuze. Er komt nieuwe energie vrij, want de held gaat op pad en komt in beweging. Maar tegelijkertijd brengt dit spanning met zich mee: het oude wordt losgelaten en hij weet niet wat hem nog te wachten staat.
Stap 3: Weerstand en weigering
In deze fase krijgt de held te maken met aarzeling en terughoudendheid: waar is hij aan begonnen? De weerstand kan zowel van binnen als van buiten komen. Het is de innerlijke twijfel én de stem van anderen die hem afraden om op avontuur te gaan. De held wordt getest op zijn wilskracht.
Stap 4: Ontmoeting met de mentor of hulpbron
In deze fase leert de held een innerlijke hulpbron of mentor kennen die hem op weg helpt. Hij ontdekt verborgen talenten en kwaliteiten en ontwikkelt een nieuw vertrouwen in zichzelf. Hij is nu klaar voor het avontuur en kan zijn horizon gaan verbreden.
Stap 5: De selectiedrempel
Dit is het beslissende moment waarop de held de nieuwe wereld betreed. Hierna is er geen weg meer terug! Maar hij verzamelt moed en waagt de sprong in het diepe.
Stap 6: De nieuwe wereld
De nieuwe wereld is betreden en de eerste successen worden behaald. De beproevingen kunnen intens al zijn maar er is (nog) voldoende vertrouwen. De held leert welke talenten hij in kan zetten en welke patronen hij juist los mag laten.
Stap 7: De inwijding
In deze fase wordt de held geconfronteerd met blinde vlekken. Wat ziet hij over het hoofd? Is hij werkelijk klaar voor de grootste beproeving? Is hij bereid om verantwoordelijkheid te nemen? Om het monster en dus zijn eigen angsten recht in de ogen te kijken?
Stap 8: De crisis
Dit is het moment waarop de held met zijn grootste angst wordt geconfronteerd. Er is sprake van een groot verlies, teleurstelling of bedrog. De zekerheden en het gevoel van controle vallen weg. Dit moment vormt een keerpunt; hierna zal niets meer hetzelfde zijn. Hij heeft hier doorheen te gaan om te kunnen groeien.
Stap 9: De dolk
De dolk staat symbool voor de illusies en schijnzekerheden die nu doorgeprikt mogen worden. Het is het moment van de waarheid, van het aangaan van de confrontatie en de bijbehorende pijn. Hierdoor ontstaat nieuw inzicht en het besef wat er wérkelijk toe doet. De draak wordt verslagen, de schat gevonden.
Stap 10: De terugkeer naar huis
Na het inzetten van de dolk is het mogelijk de reis te voltooien. De held gaat op weg naar huis met het nieuw verworven inzicht en schat. Híer ging het dus al die tijd om! Daarna volgt de weg van het donker terug naar het licht.
Stap 11: Dood en wederopstanding
Voordat de held naar huis kan terugkeren ondergaat hij nog een laatste test. Het komt er nu op aan om te laten zien of hij écht verandert is en de opgedane lessen geïntegreerd heeft. Blijft hij voor zijn waarden blijft staan, koste wat kost? Is hij bereid het offer te brengen?
Stap 12: Het elixer: delen van de schat
De held is terug op de plek waar hij ooit begon, maar wel met een ander bewustzijnsniveau en met een rijkere ervaring. Zijn inzichten mogen gedeeld worden met de gemeenschap. Er is opluchting, dankbaarheid voor het offer en een nieuw verworven heelheid. Het is tijd voor de oogst; het plukken en delen van de vruchten die de reis heeft voortgebracht. De cirkel is rond. Tot een nieuw avontuur zich aandient.
Voel jij de oproep tot avontuur en waag je de sprong?
Helden zijn simpelweg mensen zoals jij en ik. Als jij de heldenreis met jezelf aangaat dan kies je voor transformatie. Het gaat over ontdekken wie je bent en leven vanuit verbinding met jezelf. Neem contact op zodat we samen aan jouw persoonlijke ontwikkelingsreis kunnen beginnen!
‘Follow your bliss’– Joseph Campell.
